Kripto Varlık Dolandırıcılığı, Dolandırıcılık Suçunun Hangi Nitelikli Halleri Kapsamında Yer Almaktadır ?
Kripto varlık dolandırıcılığı, TCK'nin 158. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi -ve buna ek olarak kimi durumlarda (g) bendi- kapsamında kabul edilebilecek bir suçtur.
“Nitelikli dolandırıcılık Madde 158- (1) Dolandırıcılık suçunun;
f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle…”
Bu doğrultuda, suçu işleyen fail hakkında, 158. maddenin birinci fıkrasının son cümlesinde belirtildiği üzere, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasına hükmolunacaktır. Ayrıca 158. maddenin 3. fıkrası uyarınca verilecek ceza, suçun üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde ise bir kat artırılacaktır.
Bu hüküm, kripto varlık dolandırıcılığı bakımından da uygulanabilecektir. Özellikle saadet zinciri ve aldatıcı coin satışı yöntemleri, üç veya daha fazla kişi tarafından veya suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde gerçekleştirilmektedir.
Kripto Varlık Dolandırıcılığında Uzlaştırma Mümkün mü ?
Dolandırıcılık suçunun nitelikli hâlleri uzlaştırma kapsamında yer almadığı için kripto varlık dolandırıcılığı suçunun işlenmesi hâlinde, uzlaştırma kurumuna başvurulamayacaktır. Lakin mağdur TCK m. 167/2‟de belirtilen kişilerden biri ise suç, şikâyete tabi hâle gelecek ve uzlaştırma kapsamında bulunacaktır.
“Şahsi cezasızlık sebebi veya cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebep Madde 167- (2)
Bu suçların, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesi halinde; ilgili akraba hakkında şikayet üzerine verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.”
Bunun yanı sıra suçun mağduru TCK m. 167/1‟de sayılan kişilerden ise şahsi cezasızlık sebebi olarak değerlendirme yapılması gerekecektir.
“Şahsi cezasızlık sebebi veya cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebep Madde 167- (1) Yağma ve nitelikli yağma hariç, bu bölümde yer alan suçların; a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin, b) Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın, c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin, Zararına olarak işlenmesi halinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.”.
Kripto Varlık Dolandırıcılığında Adli Para Cezası Nasıl Hesaplanır ?
Nitelikli dolandırıcılık düzenlemesinde, madde metninin devamında geçen ifadeye göre suçun sayılan beş nitelikli hâlinde -bilişim sistemleri aracılığıyla dolandırıcılık suçunun işlenmesi dâhil olmak üzere- verilecek olan adli para cezası, miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamayacaktır.
Bir örnekle açıklamak gerekirse, dolandırıcılık suçundan elde edilen menfaat 50.000 Türk Lirası ise, adli para cezası en az 100.000 Türk Lirası olmak zorundadır.
Verilecek olan adli para cezasının doğru hesaplanabilmesi için dolandırılan kripto varlıkların, dolandırıcılık tarihindeki satış değerlerinin Türk lirası olarak hesaplanıp buna göre hüküm kurulması gerekmektedir. Burada çıkabilecek sorun ise dolandırıcılığa konu olan kripto varlığın günlük satış değerinin hesaplanmasıdır. Kripto varlıklar çok hızlı bir biçimde değer kazanıp kaybedebilmektedir. Bu noktada getirilebilecek çözümlerden birisi, dolandırıcılığın gerçekleştiği borsadaki günlük satış değerinin ortalamasının alınmasıdır. Bir diğer çözüm ise yapılacak olan düzenlemeler çerçevesinde gösterge niteliğinde kripto varlık alış satış değerlerinin yayımlanmasıdır. Bu hususta önerilebilecek son çözüm ise tespit edilebilmesi hâlinde suç anındaki kripto varlık satış değerinin Türk lirasına dönüşümünün sağlanarak adli para cezasının hesaplanmasıdır.
Kripto varlık dolandırıcılığı suçu yaptırım bakımından ciddi bir suç tipi olup, bu suçun şüphelisi, sanığı veya mağduru olunması durumunda konu üzerinde uzmanlaşmış bir avukatla çalışılması gerekmektedir.